Mała energetyka wodna – wymagania prawne i techniczne

Aby wybudować w konkretnym miejscu małą elektrownię zasilaną wodą, należy spełnić kilka warunków. Podstawą jest odnalezienie właściwego terenu. Musi być on przede wszystkim łatwo dostępny, aby eksploatacja i budowa MEW przebiegała bezproblemowo. Jest to ważne także ze względu na konieczność podłączenia elektrowni do sieci elektrycznej. Jednak najważniejszym warunkiem, bez spełnienia którego MEW nie powstanie, jest wybór lokalizacji z odpowiednim przepływem i spadkiem rzeki.

Przewagą MEW w tej kwestii jest możliwość postawienia jej nawet na rzekach o stosunkowo niskim spadku i niewielkim przepływie. Dzięki temu mini elektrownie wodne cieszą się rosnącym zainteresowaniem ze strony indywidualnych odbiorców energii. Istotnym elementem tego typu konstrukcji jest turbina wodna. Przepływająca przez nią ciecz spadkowa wpędza w ruch wirnik, który napędza generator prądotwórczy. Ze względu na niski spad większości polskich cieków, stosuje się u nas przede wszystkim turbiny niskospadowe, takie jak śruby Archimedesa czy turbiny Kaplana.

Budowa małej elektrowni wodnej wymaga ponadto uzyskania szeregu pozwoleń administracyjnych. Wynika to z charakteru konstrukcji – mimo wszystko ingeruje w środowisko, choć pozwala na pozyskanie czystej energii elektrycznej. Na samym początku projekt małej elektrowni wodnej musi zostać zaopiniowany oraz zaakceptowany przez burmistrza lub wójta gminy, który podejmuje decyzję na podstawie konsultacji z Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska. RDOŚ określa też warunki zabudowy i zagospodarowania terenu. W następnym kroku należy uzyskać pozwolenie wodnoprawne. Wydaje je starosta powiatu lub marszałek województwa.

W świetle polskiego prawa każdy grunt z wodami płynącymi uznawany jest za państwową własność. W związku z tym niezbędne staje się nabycie praw do dysponowania nieruchomościami Skarbu Państwa. Można ją dostać od Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie. Dopiero po skompletowaniu wszystkich pozwoleń można uzyskać, od starosty lub wojewody, decyzję o pozwoleniu na budowę MEW. Elektrownie wodne potrzebują jeszcze tylko podłączenia do sieci energetycznej, co wiąże się z uzyskaniem warunków technicznych przyłączenia i podpisaniem umowy przyłączeniowej z lokalnym operatorem. Z kolei Urząd Regulacji Energetyki udziela koncesji na wytwarzanie energii elektrycznej poprzez odnawialne źródła energii.

Projektowanie małych elektrowni wodnych jest więc dość pracochłonnym zajęciem, ale gwarantuje stosunkowo szybki zwrot z inwestycji. Trzeba jednak pamiętać, że do kosztów inwestycyjnych należy doliczyć cenę uzyskania wyżej wymienionych pozwoleń, nabycia praw do użytkowania nieruchomości oraz sporządzenia niezbędnej dokumentacji budowlanej i technologicznej.